RiTE Gacko: Emisije otrovnih materija značajno veće nego ranije, u zvaničnim izvještajima sve u dozvoljenim granicama!

Industrijska postrojenja koristi izvlače samo za sebe, investitori kroje sudbinu industrijskih i rudarskih gradova, interesi pojedinaca stavljaju se iznad interesa kolektiva i države, pravosuđe i nadležni organi ne obaziru se na određena postupanja, institucije se na dnevnom nivou makar jedanput ogluše na poštovanje zakona i pravilnika o radu, i to je naša realnost.

RiTE Gacko kao javno preduzeće mora poslovati po određenim dozvolama i u skladu sa zakonima i pravilnicima. Da u praksi rade sve osim toga, nije ništa novo. Ekološka dozvola koja je obnovljena 2018. godine (po ugledu na onu iz 2013. godine) obuhvata različite mjere kojih ovo preduzeće mora da se pridržava.

To su, prije svega, mjere koje će spriječiti emitovanje emisija u vazduh, mjere koje će spriječiti emisije u vodu i zemljište, mjere za upravljanje otpadom, druge obaveze RiTE-a, te mjere koje se moraju preduzeti nakon zatvaranja postrojenja.

Tokom rada postrojenja, granične vrijednosti za zagađujuće materije se ne smiju prekoračiti. Ono što je navedeno u sklopu ekološke dozvole jeste obaveza na kontinuiran monitoring kvaliteta vazduha na nivou opštine Gacko. Dozvola je obnovljena u junu 2018. godine, a automatska stanica za mjerenje kvaliteta vazduha instalirana u okolini osnovne škole u martu 2019. godine. Zakonske obaveze ne stupaju na snagu onda kada se to pojedincima dopadne, već u par dana nakon izdavanja ekološke dozvole, u ovom slučaju.

Zašto se čekalo toliko dugo?

Obaveza nadležnih je i kontinuirano mjerenje emisija dimnih gasova, što je posebno značajno za veliku kotlovnicu. Parametar koji je pripadajući ovom dijelu monitoringa, a usput i najpogubniji po ljudsko zdravlje, jesu PM10 čestice.

U toku 2019. godine termoelektrana Gacko je bila drugo postrojenje na prostoru zapadnog Balkana po zagađenju ovim česticama. 2016. godine, PM10 čestice su prouzrokovale 158 smrtnih slučajeva, 414 slučajeva bronhitisa kod djece i odraslih, 115 hospitalizacija.

Ono što je zabrinjavajuće jeste da su ovih dana, kada su na oči građana emisije otrovnih materija daleko veće nego ranije, izvještaji koje možete pogledati na zvaničnom sajtu RiTE-a, sve osim tačni i relevantni. Na izvještajima je sve u granicama normale!

Rukovodioci RiTE-a kažu da nemaju obavezu da omoguće građanima monitor na kojem se može pratiti stepen zagađenosti vazduha. Površinski kop emituje zračenje u svakom slučaju, mazut i pepeo kuljaju iz tornja, stanovnici su svakodnevno na meti zagađenja, po običaju ćute, filteri ne rade, slobodne površine koje okružuju kop nisu ozelenjene što je takođe obaveza RiTE-a po ekološkoj dozvoli na konto koje se uvijek „čupaju“, po rubnom dijelu industrijske zone nema zelenog pojasa visokog rastinja.

Pravilnik o mjerama sprječavanja i zagađivanja vazduha i poboljšanje kvaliteta vazduha se ne poštuje.

Zašto se uopšte donose zakoni i pravilnici kada se ne poštuju? Čemu to? Šta se dešava sa rijekom Gračanicom i otpadnim vodama kao i vodnom dozvolom?

Ukoliko dođe do promjena prirodnog režima voda, odgovorno lice je dužno da sve štete otkloni i da učinjenu štetu nadoknadi. Povrijedili ste i sam Ustav Republike Srpske, na koji se zdušno vladajuća klika u zadnje vrijeme poziva.

Član 35. Čovjek ima pravo na zdravu životnu sredinu. Svako je, u skladu sa zakonom, dužan da u okviru svojih mogućnosti štiti i unapređuje životnu sredinu.

Član 64. Republika štiti i podstiče: -racionalno korišćenje prirodnih bogatstava u cilju zaštite i poboljšanja kvaliteta života i zaštite i obnove sredine u opštem interesu. Razne zakone je suvišno spominjati.

Nadležni su dužni emisije u vazduhu uskladiti sa obavezama iz Nacionalnog plana smanjenja emisija, kao i ostvariti izvršenje odluka Konferencije Okvirne Konvencije UN o klimatskim promjenama, što je ratifikovano na teritoriji Bosne i Hercegovine u maju 2000. godine.

Za inženjere koji je na RiTE-u bave zaštitom vazduha, šefa službe za zaštitu životne sredine Babića te Milovića koji je izvršni direktor za proizvodnju električne energije i razvoj TE imamo samo jednu poruku. Nećete se moći skrivati pod skute svojim nadređenih kada zakon zakuca na famoznu kapiju preduzeća.

Piše: Nikolina Jelić/ Oštro pero Đ.V.