Paljanski vodovod rekorder u Republici Srpskoj po nebaždarenim vodomjerima, a naplata je “jedinstven slučaj”

Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske objavila je revizorski izveštaj koji je razotkrio značajne propuste u JKP „Vodovod i kanalizacija“ Pale, preduzeću kojim je godinama rukovodio aktuelni načelnik Dejan Kojić. 

Piše: Mladen Lakić

Fotografija: JKP “Vodovod i kanalizacija” Pale/Facebook

Prema nalazima ovog izvještaja o učinku “Funkcionisanje sistema javnog vodosnabdijevanja“ u periodu od 2021. do prve polovine ove godine Pale su apsolutni rekorder po broju nebaždarenih vodomjera sa 82%. Osim toga  čak 77% ukupnog prihoda odlazi na plate zaposlenih, a mreža je stara preko 30 godina, na Jahorini i do 70. 

Revizija je u istom izvještaju utvrdila da se ne vrši redovna procjena vrijednosti vodovodne infrastrukture. Prosječna starost vodovodne mreže na Palama je 30 godina a na Jahorini 70.

Foto: Grafikon/ Izvještaj revizije učinka “Funkcionisanje sistema javnog vodosnabdijevanja”

Osim Pala revizija učinka iz ovog izvještaja odnosi se i na aktivnosti Vlade Republike Srpske, odnosno Ministarstva poljoprivrede šumarstva i vodoprivrede, Javne ustanove “Vode Srpske“, Instituta za javno zdravstvo Republike Srpske, gradove Banjaluku, Prnjavor, Bijeljinu i Trebinje i opštine Teslić.

No, paušalni obračun zadržao se samo u KP “Vodovod i kanalizacija“ Pale, gdje se za oko 5% korisnika primjenjuje navedeni način obračuna potrošene vode. Ovo preduzeće ima čak 82% nebaždarenih vodomjera što je najveći zabilježen broj u ovom izvještaju.

Jedinstvena naplata cijena vodovodnih usluga

Kada je riječ o cijenama vode koju plaćaju korisnici i izvještaju se Pale opisuju kao jedinistven slučaj.

“U internim aktima većine JLS nije obezbijeđeno provođenje opšteg načela upravljanja vodama ,,korisnik plaća“, propisano Zakonom o vodama. Od šest JLS, u Gradovima Bijeljina i Teslić uspostavljena je jedinstvena cijena za isporučenu vodu. U ostale četiri JLS odlukama o javnom vodosnabdijevanju izvršena je kategorizacija korisnika usluga, čime je data mogućnost da se voda isporučena pravnim licima naplaćuje po znatno većim cijenima. Navedeno načelo naročito je izraženo u opštini Pale, gdje se cijene isporučene vode veoma razlikuju, kako kod pravnih tako i kod fizičkih lica, što je jedinstven slučaj”, navodi se u izvještaju.

Na Palama je ustanovljeno i da na 100 km vodovodne mreže ima 30 zaposlenih, što je odmah iza Trebinja koje je u vrhu ove “liste” sa 41 zaposlenim. Utvrđeno je da većina komunalnih preduzeća najveći dio prihoda ostvarenih pružanjem vodnih usluga i prihoda od drugih usluga angažuje za isplate zarada zaposlenih. 

I u po ovom kriterijumu JKP Vodovod i kanalizacija Pale je “šampion”- čak 77% ukupnog prihoda preduzeća u 2024. godini potrošeno je na zarade, naknade i ostale lične rashode.

Aktuelni načelnik Opštine Pale Dejan Kojić koji je na ovoj funkciji od oktobra 2024. godine (link) bio je direktor JKP Vodovod i kanalizacija Pale u periodu od 2021. godine do stupanja na načelničku poziciju. O tome kako je voda na Palama bila pitka sve dok se direktor Vodovoda nije kandidovao za načelnika i time krenuo u “borbu” protiv tad vladajućeg SNSD-a SPIN je detaljno pisao u tekstu na linku ovdje.

Opština Pale donijela je Odluku o zaštiti izvorišta “Vrela Miljacke” na osnovu izrađenog programa sanitarne zaštite. Takođe, Opština je 2020. godine pribavila programe sanitarnezaštite za izvorišta “Vlahovići“ i “Bistrica“, ali Skupština opštine nije donijela odluku o zaštiti pomenutih izvorišta, a period važenja navedenih programa je istekao.

JKP  “Vodovod i kanalizacija“ Pale“nije vršilo kontinuirana i pouzdana mjerenja zahvaćene i isporučene (proizvedene) vode u sistem, a voda u SJV Pale i Bijeljina (0,06%) ima najmanji, a SJV Teslić najveći procenat mikrobiološki neispravnih uzoraka (3,2%)”. 

Radiološka ispitivanja vode nisu redovno vršena

 Na području opštine Pale ispitivanja vode prvi put su vršena u 2025. godine a “svi ispitivani parametri bili su u granicama referentnih vrijednosti”.

Gotovo sva revidirana preduzeća dijele problem nepopisane i neevidentirane vodovodne infrastrukture, kao i značajno učešće troškova plata u ukupnom prihodu, što opterećuje njihovu likvidnost i ograničava investicije. Svi ovi nedostaci ukazuju na to da je sistem javnog vodosnabdijevanja širom Republike Srpske opterećen rizicima koji utiču na efikasnost i dugoročnu održivost vodnih usluga.