Grad San Francisko-vlasništvo jednog čovjeka

San Francisco je grad koji je sam po sebi posebno zanimljiv, ali ono što ga čini izuzetno interesantnim za proučavati jeste njegova istorija. Istorija ovog grada paralelno prati istoriju Johana Avgusta Sutera, koji je najmanje dva puta bio najbogatiji čovjek tog regiona, da bi na kraju umro na stepenicama suda kao siromah, a tome čovjeku pripadao je čitav jedan grad, svo zlato koje se tamo nalazi i sve ono što je tamo izgrađeno, jer to je njegova zemlja.

Valjalo bi prvo reći po nešto o samom gradu San Francisku.

San Francisko se 1776. godine zvao ”Yerba Buena”, što bi u prevodu sa španskog značilo dobro bilje. Preimenovan je 1846. i od tada nosi ime San Francisko. U San Francisku nalazi se najveća “kineska četvrt” koja je van Azije, a u kojoj živi više od 100 000 stanovnika. To je ujedno i najgušće naseljeno naselje u gradu. Sam grad izgrađen je na skoro 50 različitih brda. Neka od njih važe za najelitnija naselja u gradu, a posebno je zanimljivo što jedno od njih nosi ime “ Rusko brdo”. Jedan od ostrva koji se nalazi u zalivu San Francisko, je Alkatraz na kome je čuveni i zloglasni zatvor Alkatraz, dom za neke od najokorjelijih američkih kriminalaca. U njemu je svoju kaznu služio i Al Capone.San Francisko je odlično mjesto za ljubitelje filma. U njemu se svake godine održi preko 50 filmskih festivala, a rodni grad je velikim glumcima kao što su: Clint Eastwood, Bruce Lee i Danny Glover. Osim toga,u San Francisku izumljen je prvi električni televizor kao i “Fortune cookie” ili kolačić sreće. Sam San Franicsko nije posebno veliki, grad ima populaciju od tek 880.000 ljudi, po broju stanovnika, nije mnogo veći od Zagreba.
To su neke od najinteresantijih zanimljivosti San Franciska. Međutim, daleko najinteresantnija činjenica o San Francisku, jeste, da čitav grad i zemljište na kome se grad nalazi, pripada jednom čovjeku .Prvi njegov vlasnik je bio Johan Avgust Suter.
Johan Avgust Suter je bio tridesetjednogodišnji Njemac, rođen u okolini Bazela. Godine 1834. ukrcava se na parabrod koji plovi za Njujork, ostavljajući za sobom ženu i troje djece. Po dolasku radio je mnoge poslove, kao zubar, krčmar, parketar, farmer. Privremeno se skrasio u državi Misuri, gdje postaje farmer. Pored njegove kuće svakodnevno su prolazili razni trgovci i avanturisti sa zapada, koji su u njemu probudili posebno interesovanje za mit tadašnjeg vremena, Zapad. Posebno zanimljiv dio zapada bila je još neistražena zemlja Kalifornija. Suter zatim prodaje svoje imanje 1838. godine i oprema ekspediciju sa kojom putuje za Kaliforniju. Ubrzo se iskrcava na jedno napušteno mjesto po imenu San Francisko. U to vrijeme San Francisko je bio obično ribarsko selo, nazvano tim imenom po misiji franjevaca. Ubrzo je prepoznao golemi potencijal ove doline i s tim ubjeđenjem odlazi u Monte Rej, tadašnji glavni grad države Kalifornije, koja je tada bila sastavni dio Meksika. Od tamošnjeg guvernera uzima koncesiju na deset godina i obećava da će tu osnovati novu koloniju koja će se zvati “Nova Helvecija”.

Već 1839. Suter uspjeva da napravi sjajnu koloniju, bogatu bezbrojnim stadima, bunarima, voćnjacima i pašnjacima, kopaju se kanali, dižu se salaši i vodenice, rijekama užurbano plove lađe, a Suter snabdjeva veliki dio Kalifornije, od Vankuvera do Sandvičkih Ostrva. Prošlo je već 14 godina otkako je došao u Ameriku, i postao je gospodar jedne velike i uspješne kolonije. Poslije 14 godina, poziva svoju ženu i djecu da mu se pridruže u njegovom mukom stečenom kraljevstvu.bU to vrijeme SAD otimaju zanemarenu koloniju od Mekiska, i Suter zna da je sada siguran I osiguran, to je njegova zemlja, a on je najbogatiji čovjek svijeta.
U januaru 1848. godine, iznenada Džejms V. Maršal, njegov tesar upada u Suterovu kuću, odvlači ga u njegovu sobu i preplašen mu pokazuje pregršt pjeska u kome ima nekoliko zlatnih zrna. Suter odmah sutra odlazi na mjesto gdje je pronađen pjesak. Tu zaista ima zlata i Suter poziva pred sebe par svojih radnika od kojih dobija časnu riječ da će ćutati. Tog dana, Suter još jednom postaje najbogatiji čovjek svijeta. I bio je čitavih osam dana, nakon toga, neko ga je izdao, i svi njegovi radnici napuštaju poslove i jure da rešetaju zlato. Preko noći sva njegova zemlja je napuštena, krave i čitava stada crkavaju, žitnice propadaju, žito niko ne žanje a sva njegova mašinerija propada i ostaje uništena i zaboravljena. Počela je zlatna groznica Kalifornije, a u godinama od 1848. do 1851. dolaze kopači iz čitavog svijeta, iz Engleske, Njemačke, Španije, Francuske i čitavog američkog kontinenta.

Na njegovom zemljištu San Franciska koje je njemu dodijelila vlada aktom i pečatom, rulja diže čitav jedan grad, ubijaju Suterovu stoku, otimaju mu farme, ravnice, voćnjake, bunare, pilane i kuće. Suter je sada najsiromašniji čovjeka svijeta.
Tek tada mu dolazi žena sa tri sina, već odrasla, ali zbog izmorenosti u putu, žena mu umire.Sa svojim sinovima Suter počinje da se bavi zemljoradnjom, na udaljenoj farmi jedinoj koja mu je preostala.
Godine 1850. Kalifornija je pripojena Sjedinjenim Američkim Državama i nastaje vladavina zakona u toj zemlji. Suter koristi tu sjajnu priliku i pokreće tužbu. Čitavo zemljište na kome je podignut grad San Francisko, tvrdi on, pripada njemu, a država je dužna da mu nadoknadi svu štetu usljed krađa i rušenja njegovog imanja.Traži i procenat zlata iskopanog na svom zemljištu. U to vrijeme nastaje parnica neviđenih dimenzija. Suter tuži 17.221 farmera koji su se naselili na njegovim plantažama i traži od njih da se isele, a od države traži 25 miliona dolara.

Parnica je trajala četiri godine, a presuda je donesena 15. aprila 1855. Nepodmitljivi sudija Tompson, najviši činovnik Kalifornije presuđuje da je pravo Johana Avgusta Sutera opravdano i neprikosnoveno. Napokon mu se zemljište vraća. Međutim, ta predusuda izaziva ogorčenje među onih 17 hiljada farmera, koji izlaze na ulice, pale palate suda, ubijaju Suterove sinove i pale čitavu “Novu Helveciju”. Suter jedva izbjegava smrt.
Još dvadeset i pet godina Suter, sad već starac luta oko sudske palata u Vašingtonu, tražeći svoje sudom dosuđeno pravo. Na stepeništu kongresne sale, po podne 17 jula 1880. uklanja se mrtav prosjak. Malo ko zna ko je on, to je bio Johan Avgust Suter, dva puta najbogatiji čovjek svijeta.
Do sada niko nije tražio Suterovo nasljedstvo, Nijedan njegov potomak nije izašao u javnost. I dan danas, čitav jedan grad pripada jednom čovjeku.