Trebaju li Istočnom Sarajevu ulice posvećene zaslužnim Sarajlijama?

U Istočnom Sarajevu, naročito u opštini Istočno Novo Sarajevo, postoje brojne ulice koje nose imena  srpskih velikana, careva, bataljona, brigada, pjesnika, pisaca, naučnika, državnika, vojskovođa, vojvoda i tako redom. Osim toga, imena ulicama koja imamo u našem gradu inspirisana su vjerskom tematikom.

 Postavlja se pitanje, sta će se desiti kad se izgradi još koja neosporno potrebna stambena zgrada, a zatim i ulica, da li će vjera, crkva i sveštentsvo moći da isprate ovaj ubrzani tempo gradnje u Istočnom Sarajevu? Može li nam zapravo nestati takvih imena? Ne bi trebalo još, jer i dalje nemamo ulicu koja se zove „Ostroška“ ili „Vidovdanska“, a nismo još ni potrošili sve Nemanjiće, kao ni srpske narodne junake, nedostaju ipak Obilić i Kraljević, Karađorđa i Pašića nismo zaboravili, ali ima još mjesta za kojeg Obrenovića, ima i vojnih taktičkih jedinica, kao što je „Četa“, „Vod“ ili „Divizija“. Iako se svakako trebamo odužiti ovim značajnim ličnostima srpske istorije, ipak ime neke ulice našeg grada mogli bi posvetiti odavanju počasti za neke od ljudi koji su bili od posebnog značaja za naš narod, našu sredinu, susjedni grad iz koga nas je mnogo došlo, koji sada sebi malo istočnije pokušavamo napraviti od livade novi grad i novi život. Dosadašnja imenovanja naših ulica nekako su vođena po ključu, standardu onako kako se radi kada neka sredina ili čak nacija nema među sobom podesnih te časti. A mi rekao bih imamo. Jedan od nas, naših i sa ovih prostora  bio je Gligorije Jeftanović.

    Gligorije Jeftanović rođen je 7. februara 1840. godine u Sarajevu, gdje je završio osnovnu školu, a potom trgovačku školu u Beču. Od oca Manojla je naslijedio Han, trgovačku radnju i drvaru na Bembaši.  Gligorije je bio vrijedan i radan čovjek te je i sam počeo da nadograđuje porodični imetak. Svojim trudom i radom zaslužan je izgradnju hotela „Evropa“ koji je, zajedno sa kućom, izgradio u centru Sarajeva davne 1882. godine. Gligorije je hotel izgradio kod Gazi Husrevbegovog bezistana. Kroz hotel češkog arhitekte Karla Pižeka prošli su kasnije, između ostalog, Ivo Andrić, Tito, Džavarharlala Nehru i mnogi drugi. Poznati književnik   upisao se u knjigu utisaka hotela, napisao je: „Zahvaljujem ovoj kući u kojoj sam se uvek dobro osećao“. Hotel Evropa je u to vrijeme bio prvi i jedini moderni hotel u Bosni.


    U Sarajevu, naselju Koševo, sagradio je i ciglanu, prvu u regiji sa tzv. „kružnom peći“, upravo po toj ciglani, naselje“ Ciglane“ nosi svoj naziv. To je najzvučnije što je Gligorije ostavio u amanet sarajevskim nesrbima. Šta je to tako malo ostavio nama, sarajevskim srbima na istočnoj livadi, pa da mu ni ulicom ne uzvratimo?

Spasovdanska ulica- Istočno Sarajevo


    Jedan je od osnivača „Srpske Štedionice“ u Sarajevu i Srpske narodne banke. Bio je srpski predstavnik u upravnom savjetu austrougarske Privilegovane zemaljske banke za BiH. Predsjedavao je skupom srpskih privrednika na kome je i dogovoreno osnivanje Srpske centralne privredne Banke. U više navrata je bio  predsjednik srpske crkvene opštine i srpskog školskog odbora u Sarajevu. Jedan je od osnivača srpskog prosvjetnog i kulturnog društva „Prosvjeta“, kao i mnogih drugih kulturnih i sportskih društava. Pomagao je srpske škole širom Sarajeva. Dao je i dio novca za izgradnju Saborne crkve u Sarajevu. Učestvovao je u osnivanju Srpskog pjevačkog društva „Sloga“ a  bio je i njen prvi predsjednik. U više navrata je išao u Beč , kod austrougarskog cara Franca Jozefa I lično, kako bi protestovao povodom ukidanja nadzora crkvenih opština nad vjerskim školama, ukidanja srpskog pisma i prava da svoj jezik zovemo srpskim, a ne bosanskim. Malo li je?


  U Istočnom Sarajevu postoji niz ulica i javnih ustanova sa, da kažemo, zanimljivim  imenima. Sjajan primjer tome je osnovna muzička škola u bivšoj kasarni Čiča. Njen formalni puni naziv je „Javna ustanova škola za osnovno muzičko obrazovanje  Istočno Sarajevo„. Javnu ustanovu školu za osnovno muzičko obrazovanje u Istočnom Sarajevu pohađaju brojni mališani našeg grada. Prvaci na takmičenjima u svojim klasama, marljivi i pažnje vrijedni naši najmlađi koje smo smjestili u prijeratnu baraku kojoj eto ni ime nismo dali. Zar ne bi bilo prikladnije da se zove po nekom zaslužnom ćovjeku, npr. Vojinu Komadini? Vojin Komadina je proslavljeni kompozitor, koji je svoj životni vijek u velikom dijelu posvetio ovom prostoru, našoj kulturi, muzici i našoj muzičkoj Akademiji.


    Posebno je i zanimljiva ulica u kojoj se nalazi muzička škola. To je ulica Đenerala Draže Mihajlovića. U toj ulici je pored škole i stadion fudbalskog kluba Slavija, koji ove godine slavi 111 godina svog postojanja. Zanimljivo je i da je sin Gligorija Jeftanovića, Dušan Jeftanović jedan od njenih osnivača. Zar ne bi bilo prikladnije i tu ulicu nazvati po nekom sportisti, Slavijinom fudbaleru, ako takvog imamo? Imamo čak par njih dostojnih te časti, za razliku od Mihajlovića koji nit’ se bavio muzikom  niti fudbalom. Jedan od njih je sjajni novinar, zavodnik, Politikin dopisnik iz Njujorka i Londona, čovjek koji je imao svoju stolicu u novinarskoj loži na čuvenom Wimbledon-u, šahovski majstor i dostojan protivnik Fišeru 1963. godine , a prije svega toga, Slavijin golman. Ni za njega više niko ne zna. Taj divljenja vrijedan čovjek bio je Miroslav Radojčić.


    Imamo i Dom Zdravlja koji se baš tako i zove, Dom Zdravlja. Dom Zdravlja možemo okititi imenom doktora Feodora Lukača. Doktor Lukač je bio još jedan od osnivača fudbalskog kluba Slavije, jedan od pvih koji je aktivno radio na širenju fudbala kao sporta u BiH. Predsjedavao je i osnivačkoj skupštini „Jugoslovenskog lakoatletskog saveza“. Aktivno se zalagao i za učešće žena u lakoj atletici 1919. godine. Osnivač je teniskog i motociklističkog kluba u Mostaru, a kada je 1936. godine kajaštvo postalo olimpijski sport, donio je u Mostar prvi rasklopivi kajak. Pored velike ljubavi prema sportu, istu je gajio i za svoju profesiju. Čitavih osamnaest godina je rukovodio hirurškim odjeljenjem Državne bolnice u Mostaru, tj. sve do 1941. godine, kada su ga zarobile ustaše. Od sigurnog strijeljanja spasio se strmoglavim skokom s jedne litice u rijeku Neretvu. Nakon završetka rata 1945. godine postaje glavni hirurg Vojne oblasti u Sarajevu. Bio je i jedan od osnivača medicinskog fakulteta u Sarajevu i njegov redovni profesor.


  Dakle imamo imena za naše ulice, institucije i novu kulturu koju trebamo graditi i njegovati u ovom novom projektu koji je grad Istočno Sarajevo. Imamo na šta biti ponosni, i imamo istoriju i kulturu iz koje dobar dio našeg stanovništva vuče korjene.


  Ova relativno nova, mlada sredina, ima svoje velikane ,doktore, muzičare, državnike, sportiste i vrijeme je da to zapišemo na po koju tablu, da zapamtimo i nagradimo nešto što je samo naše, a ne da konstantno uvozimo „tuđe“. 

1 thought on “Trebaju li Istočnom Sarajevu ulice posvećene zaslužnim Sarajlijama?

Оставите одговор

Ваша адреса е-поште неће бити објављена. Неопходна поља су означена *