(Ne)kulturni Grad- izdvajanja za kulturu niža od vrijednosti gradonačelnikovog službenog automobila

Grad Istočno Sarajevo polako postaje grad jednoumlja. Slom opozicije koja bi se suprotstavila vladajućoj strukturi i hronični manjak kritičke misli odlike su ovog, kako nadležni vole reći, ekonomskog, kulturnog i sportskog centra istočnog dijela Republike Srpske. No, etiketiranje neistomišljenika ne važi samo za političare i novinare, na meti su i umjetnici koji ne mogu računati na ionako mali budžet namijenjen za kulturne djelatnosti. Budžet zbog kojeg većina nosilaca kulturnih dešavanja ćuti, da ne bi i bez njega ostali.

Piše: Sanja Vasković

Foto: katera

Gradska uprava Istočno Sarajevo prije par dana raspisala je konkurs za raspodjelu sredstava za finansiranje projekata iz oblasti kulture na godišnjem nivou.

“Za projekte kulture i nevladinih organizacija u gradskom budžetu planirano je po 30 000 KM, a na javni konkurs za raspodjelu sredstava mogu se prijaviti ustanove iz oblasti kulture, samostalni umjetnici, umjetničke organizacije, odnosno, udruženja i fondacije koji imaju registrovanu djelatnost u BiH i sjedište u Istočnom Sarajevu”, navodi se na konkursu.

No, je li to zaista dovoljno da bi se promovisala i podržala kultura u Gradu Istočno Sarajevo? Ako uzmemo u obzir da je Grad sastavljen od šest opština, to znači da udruženja koja se bave kulturom iz jedne opštine mogu dobiti u prosjeku 5 000 KM, što nije dovoljno ni za organizaciju promocije knjige. Doduše, opštine takođe imaju mogućnost pomoći kulturna dešavanja.

O iznosu sredstava za kulturu pitali smo i gradonačelnika Ljubišu Ćosića, no odgovor još uvijek čekamo.

U izvještaju o radu prvi čovjek Grada Istočno Sarajevo naveo je da:

“Grad godišnje izdavaja značajna sredstva za manifestacije i kulturne događaje u organizaciji javnih ustanova sa teritorija Grada”.

No, gradonačelnika ipak demantuju zvanične brojke. U 2023. godini izdvojeno je ukupno 79.500 KM za kulturu i taj iznos je smanjen u odnosu na 2022. kada je bilo 85.200 KM.

Kolika su sredstva najbolji govori podatak da je gradonačelnik Ćosić 2021. godine kupio službeni automobil za 80.000 KM dok su iste godine ukupna izdvajanja za kulturu bila 53.000 KM.

Bunt je nešto što vladajućim strukturama nikada nije odgovaralo

O kulturi u Gradu čini se da niko ne brine. Direktori javnih ustanova i preduzeća su stranački postavljeni ljudi, a oni malobrojni umjetnici koji se usude iznijeti mišljenje javno bivaju targetirani kao protivnici režima, a njihova djela „prestaju da vrijede“, ako nisu u službi očuvanja vlasti.

Sličan primjer desio se piscu iz Istočnog Sarajeva, Goranu Vračaru, čija je nova knjiga “V.D.” sa izmišljenim likovima, bez jasnog mjesta i vremena radnje likova koji oslikavaju današnje duboko koruptivno društvo, naljutila pojedince.

“Tih 30.000 maraka dovoljno je da se kupi kvalitetan polovan auto ne stariji od četiri godine. Kada uzmete u obzir da su Boris Režak i Marko Milošević iz ovog grada odnijeli 7.000 KM za jedno veče jasno vam je valjda kolika je vrijednost sredstava predviđenih za finansiranje umjetnika i umjetnosti i to u šest opština za cijelu godinu. Promovisanje kulture, odnosno umjetnika koji žive i stvaraju u gradu Istočno Sarajevo nepotrebno je, jer kad umetnici progovore to je uglavnom glas bunta a bunt je nešto što vladajućim strukturama nikada nije odgovaralo. Doduše, ne razmišljaju svi tako. Moju knjigu „V.d.“ u potpunosti je finansirala opština Istočna Ilidža što dokazuje da i u kukolju ponekad ima žita”, kaže Vračar za SPIN Info dodajući da narod i ne treba da bude prosvijećen, jer prosvijećen narod ima ideje i zahtjeve.

Dodaje i to da su oni koji rukovode institucijama kulture, mahom partijski vojnici koji poslušno slijede direktive, a nevladine organizacije ili bilo kakve organizacije koje nisu naslonjene direktno na vlast, dobiće po koju mrvicu i više će ih koštati prikupljanje potrebnih papira od koristi koju ostvare. 

Da direktori kulturnih ustanova i jesu poslušnici pokazuje primjer direktora Kulturnog centra Istočno Sarajevo Mladena Jankovića koji je u septembru ove godine otkazao salu rezervisanu za potrebe održavanja panel- diskusije “Aktivizam i umjetnost” zbog spornog učesnika diskusije. Janković je tada rekao da je “otkazao salu jer su to od njega tražili lokalni moćnici”.

Zamalo je bez sale, odnosno podrške izdavača Matične biblioteke i direktorke Nataše Kulašinac ostao i Goran Vračar.

“Žalosno je da vladajuće strukture naroda koji se kune u Petra Kočića guše svaku slobodnu misao. Ako ne misliš kao oni, onda bolje da te nema. Orvelova 1984. je na djelu u svom punom kapacitetu. No mi smo takvi kakvi smo a Veliki brat nas posmatra. Non-stop”, zaključuje Vračar.

I direktorka novoosovanog Narodnog pozorišta Istočno Sarajevo Jelena Krstić bila je na listi SNSD-a.

Borba protiv vjetrenjača

Koliko lokalna zajednica ima sluha za mlade umjetnike pokazuje i primjer Nikole Vuksanovića sa Pala koji se sprema objaviti svoj treći roman. Kaže, sam će naći izdavača. Podršku matične opštine i Grada nije ni tražio, jer zna da je neće dobiti, uglavnom je rezervisana za one podobne.

“Mislim da svi ljudi koji se na bilo koji način bave umjetnošću zapravo vode borbu protiv vjetrenjača, te da im zarada uopšte nije na umu, nego to rade iz čiste ljubavi. S druge strane, vlast nema interes da ulaže u nešto što ne donosi profit”, zaključuje  Nikola.