Istočno Sarajevo 30 godina kasnije- život sa iznevjerenim obećanjima ili turistički, univerzitetski i zeleni Grad?

U Rezoluciji o pravcima daljeg razvoja Grada Istočno Sarajevo koja se našla pred odbornicima lokalnih skupština opština navodi se da bi Istočno Sarajevo trebao biti funkcionalan grad, otvoren, turistički, univerzitetski, zeleni grad koji teži da postane centar preduzetnih mladih ljudi koji će svoje poslovne ideje  moći da realizuju u Istočnom Sarajevu i opštinama u sastavu grada.

Imamo li u ovakvom sistemu predispozicije ostvariti ciljeve zadate Rezolucijom? Ove godine, kada Grad Istočno Sarajevo slavi 30 godina postojanja vrijeme je da se zapitamo gdje smo, i kuda se krećemo. Da li je ideja o gradu niklom na ledini opravdala očekivanja sarajevskih Srba onog vremena? Imaju li realnog osnova hvalospjevi aktuelnog predsjednika Skupštine Grada Branka Koromana koji nas je nedavno na konferenciji za medije ubjeđivao kako “nezaustavljivo srljamo u progres”.

Privatizacija ili priHvatizacija?

Krenimo od same izgradnje grada i tadašnjeg rukovodstva na čelu sa SDS-om. Od obećanja o izgradnji Srpskog Sarajeva, te plana od oko 120 miliona tadašnjih DEM, za izgradnju objekata za kolektivno i individualnu izgradnju, što kroz stambene zadruge, što javna preduzeća i druge načine, stanovnici su doživjeli razočarenje i frustraciju, jer je mali broj njih uspio adekvatno da riješi to bitno pitanje, zato što su građani tjerani da uzimaju projekte za izgradnju velikih kućerina, iako nisu imali dovoljno sredstava, ni materijala, jer se isti prodavao u drugom entitetu, ili Srbiji, a dio materijala neki od njih još uvijek isplaćuju. 

Izgradnja objekata privrede je vođena na sličan način, neki bi rekli stručan, tako da je dio privrede dislociran u Srbiju (mašine i oprema), dio je odbačen, zastario i završio na otpadu, a dio u novoformiranim privatnim preduzećima, jer smo se opredijelili za privatizaciju, a neki funkcioneri bogami i za prihvatizaciju. Na ruševinama pravog grada, isplivali su, kako to i dolikuje društvima i gradovima u tranziciji, i lokalni tajfuni, ili tajkuni kako ih ko zove, najčešće nazvani biznismeni, koji su kasnije iskazali i političke ambicije po sistemu može im se i malo im je.

Predsjednik skupštine Branko Koroman pričao je i o Univerzitetu. Sigurno je da je ono na šta smo posebno ponosni to da je Istočno Sarajevo univerzitetski Grad, a da li podstičemo mlade ljude da ostaju ovdje, rade i grade ovaj grad i u njegove temelje ugrađuju znanje,a ne isključivo partijske knjižice?

Koroman kaže da je naš oslonac Univerzitet, veli, tu moramo napraviti još čvršći spoj sa privredom. Ovo je već nivo naučne fantastike, jer se Univerzitet nalazi na niskim granama, od katastrofalnog broja upisanih studenata, skoro nikakve podrške lokalnih zajednica, saradnja opština i Univerziteta se ogleda u razmjeni slavskih posjeta i kurtoaznih izjava,premalo projekata, zatvaranju studijskih programa, odlaska kadrova, a o povezivanju sa privredom je dovoljno navesti da privreda u Istočnom Novom Sarajevu, ako nije u plamenu kao RAOP, onda je u štrajku pred tom istom skupštinom Grada- MOFAS, do poslovne zone na Palama – bivši Famos koji je u korovu, ili se prodaju objekti i zemljište rodbinsko- poslovno povezanim licima. O privredi na Sokocu, Trnovu i Istočnom starom Gradu ne vrijedi trošiti riječi, sem u dijelu koji se tiče Jahorine i Trebevića gdje vlada urbanistički haos i neuređenost u pogledu turističke organizacije koja tek izlazi iz sudskih sporova i najavljuje svoje ujedinjenje nakon  tri decenije. Alal vera. Kako bi razvili turizam, predsjednik Skupštine predlaže izgleda otvaranje puta u budućnost i to ni manje ni više nego tunelom od cca 200 miliona KM. On kao bivši direktor OC Jahorina je poznat kao jedan od direktora za čijeg mandata je OC Jahorina poslovao sa velikim gubicima i ogromnim opterećenjima koje je Vlada morala da rješava ulaganjem desetina miliona maraka. 

Grad je u godinama osnivanja imao 120 000 stanovnika, a sada objektivno nema ni pola od tog broja. Gradonačelnik Ljubiša Čosić je prošle godine izjavio da Pale imaju oko 20 hiljada stanovnika, iako je bar još hiljadu i po ljudi samo prijavljeno na adresi, jasno je da kad se saberu druge opštine u sastavu Grada situacija poražavajuća. Do svih tih situacija dovodi politika, činjenje i nečinjenje. Investicije su izostale, ili su zaobišle naš grad u širokom luku, zašto i kako to je pitanje za sve odbornike Grada, rukovodstvo, kao i opštine.

Administracija kao uljebljenje?

Ono o čemu se malo i rijetko govori je da je naša gradska administracija uglavnom disfunkcionalna, da ima malu ili nikakvu saradnju sa opštinskim, da djeluju nekoordinisano, da se praktično ne sastaju, nemaju usklađene planove, osim kad jedni druge vide na televiziji, ili opštinskim i gradskim slavama i obilježavanjima značajnih datuma. 

Otprilike četvrtina gradske administracije je stara, a još toliko je i onih koje je stara garda zaposlila zbog stranačkih, ili rodbinsko- prijateljskih veza. Rezultati se ne nagrađuju, inovacije i inicijative se ne podržavaju, osim na sastancima kada se priča. 

Ostatak administracije se uhljebljuje u naš grad kao utješna nagrada, ako za njih nema mjesta u rukovodećim pozicijama u našim opštinama, ili da se zadovolje koalicione kvote-  onda neka idu u gradsku administraciju. Zbog takvog načina organizacije ne postoji povjerenje u administraciju, poslovi se teško delegiraju i postoji opšta tendencija da načelnik, ili gradonačelnik donosi odluke sam. 

O kulturi najbolje govori da Grad nakon tri decenije nema ni svoje pozorište, a Matična biblioteka je u i sada dodijeljenim neuslovnim prostorijama, slično je u svim opštinama Grada, ili još i gore. O kadrovima koji vode kulturne ustanove dovoljno je reći da su mahom političari, a ne ljudi iz struke, što otežava ionako lošu situaciju. Broj posjeta događajima kulture dovoljno govori. Izdvajanja za kulturu su čini se  manja od izdvajanja za novi automobil gradonačelnika. A koliko je još naših gradskih funkcionera i automobila.

Grad sjećanja- sjećanja na bolje dane

Koroman je naglasio da je Istočno Sarajevo grad sjećanja – mora se odati priznanje da i Koroman kada hoće zna da kaže pravu istinu, s obzirom na to kako se prije živjelo, da grad nikada kao cjelina nije zaživio, da su borci neuvaženi, da nemamo čak ni grandiozno najavljene spomenike već tri decenije, da fale milioni za normalno funkcionisanje Grada kako gradonačelnik ponavlja, da se sa sjetom sjećamo privrednih, industrijskih pogona, turizma i Olimpijade i njenih ostataka po Jahorini, Trebeviću i opštinama našeg grada, uspješnih ljudi koji napreduju po svijetu, ali bez političkog protežiranja, već zahvaljujući svom obrazovanju, vještinama i sposobnostima, utakmica između FK Romanije i Želje, dolaska Haseta na Pale, do aktuelne situacije da djeca našeg grada nemaju novca da sa svojim roditeljima provedu bar vikend na olimpijskoj Jahorini, ne zbog toga što neće, već zbog paprenih cijena, goriva, parkinga (opština Pale se na volšeban način odrekla svog parking prostora na ulazu u Jahorinu), cijena hrane i pića, ski karata, a nemaju više ni priliku da gledaju međunarodna takmičenja evropskog, ili svjetskog karaktera, jer su na stazama izgrađeni hoteli, apart hoteli, divlji i manje divlji objekti. Za to zadovoljstvo će morati bar do Bjelašnice, da pogledaju Evropa kup u alpskim disciplinama, ili do Sljemena ili Slovenije gdje mogu gledati svjetske kupove. Sam gradonačelnik je rekao da se gubi skoro milion KM samo na Jahorini zbog neplaćanja pripadajućih boravišnih taksi i druge naplate. Što kaže jedna stanovnica: „Ovdje više ne možeš da dišeš, poštenje je blam“.

Kada je riječ o sportu u gradskim opštinama, jasno je da se premalo izdvaja za isti, da su klubovi uglavnom u nižim rangovima takmičenja, da i pored velikog broja talenata u raznim sportovima, ne postoji dovoljno opreme, ili se troškovi finansiranja prebacuju na roditelje djece, koji da nije Sarajeva i bh institucija bi još većim intenzitetom napuštala naš grad skupa sa sve djecom.

Naši političari sve to mogu, jer imaju mnogostruko veća primanja od boraca, invalida, stanovnika koji su stvarali taj naš grad, dok su oni bezbrižno igrali igrice i maštali da imaju odijela i auta. 

Politika jednog čovjeka

Dijalog odbornika i funkcionera sa građanima je rijedak i uglavnom se svodi na intervencije, a ne poštovanje zakona. Politika se sprovodi po zamislima jednog čovjeka, ili trenutno vladajuće grupe, a ne po planu i strategiji. Istina, postoje ambiciozni planovi za razvoj grada, ali oni nisu plod dogovora, široko obavljenih konsultacija na više nivoa sa svim partnerima i akterima, a realnost je takva da čim se izabere nova administracija, ona istodobno mijenja i planove. Današnji grad nije grad po mjeri građana, imamo bjesomučnu gradnju koja kao da ima za osnovu grad od 300 000 stanovnika, a ima ih šest puta manje, saobraćaj nije rasterećen, na Palama nemaju čak ni kružni tokovi, ne daje se prioritet javnom prevozu, osim u gradskim aplikacijama, ne kreiraju se dovoljno pješačke zone i biciklističke staze. Besplatna parking mjesta jesu, ili će uskoro biti u kompletnom gradu misaona imenica.

Inflacija dostiže dvocifrene brojeve, jaz između siromašnih stanovnika grada i bogatih je sve veći, siva ekonomija predstavlja trećinu gradske ekonomije, kapitalne investicije su stale, rast je mizeran, i nema jasnih strukturnih promjena koje bi odgovorile izazovima.

Da li će takva politika koju propagiraju naši gradski funkcioneri i odbornici biti dovoljna da zaustavi odliv stanovništva ostaje da se vidi.

I na kraju, navedeno je  da su se odbornici usaglasili da dodijele priznanja. Ne moramo dva puta pogađati ko će dobiti priznanja.

Napomena: Tekst je pismo čitaoca i ne odražava nužno stavove redakcije